Quantcast
Channel: Kabyle.com - Le média d'information du peuple kabyle
Viewing all articles
Browse latest Browse all 2276

RCD, FFS, MPA…Paroles, paroles, encore que des paroles

$
0
0

Taswiɛt-agi iwen-d-gelmeɣ/(décrire) dagi d ayen yettidir weqbayli yal ass, labaɛda si tefsut taberkant n 2001 d asawen.

« Paroles, paroles » tizlitt-agi  tecna-tt  tnaẓurt  tameqwrant  Dalida. Anwa seg-neɣ ur yeslin yis yiwen wass. Tizlitt-agi tezzi-d i merra amaḍal. Tajmilt tameqrant i kem a Dalida.

Maɛna  ass-agi mači ɣef tezlitt-agi ad d-yawi umeddaḥ taqṣiṭ-is, ass-agi awal-iw ad t-id-awiɣ ɣef  “Les paroles” n ikubar isartanen n  tmurt  n iqbayliyen, axaṭar qrib d tifranin (lvot).  



Ass n 29 wunbir d ass deg ara yemlil lḥakem akwed lmeḥkum, d ass deg ara mlilen wid izedɣen di laɛli akwed wid yezgan ddan ḥafi. Ad yemlil bab n « la pas-role » akwed bab n tsusmi. Zik tamzizelt  tettili-d  ger  RCD d  FFS, tura yerna-d ɣur-sen  MPA n Ɛemmara BEN YUNES. Tamurt  n  leqbayel tuɣal am tḥbult n temtunt. Zik beṭṭun-tt ɣef sin,  tura ilaq ad tt-bḍun ɣef tlata. Anwa ara yawin aḥric ameqwran? Anwa ara yemmeslayen s yisem-ik ay aqbayli ? Anwa ara yilin d agensas-ik/(représentant) di Lɛasima akwed Lwilaya ?  

Am akken qaren imenza-nneɣ “Atmaten d atmaten aɛebbuḍ yebḍaten”. Ečč ad ččeɣ, ma d wiyaḍ ad ččen ma yugar-d.Tugdut, tamaziɣt, tagmatt, tamurt, tilleli, tafat, talwit, t…, t…, t... d awalen yezgan deg iles n weqbayli. Maɛna aqbayli d keč, d nek, d RCD, d FFS, d MPA…

Zik ikubar-agi zedmen-d tika-nnsen seg wegdud, ggaren tameẓuɣt i wuguren-is, afus-nsen icud ɣer ufus-is. Maɛna ayen nettwali ass-agi d ayen nniḍen, yewwet  iɣisi  ger  umeɣnas d ukabar, yal wa aqarru-s di tcacit-is, ikubar-agi  ttun  adasil/(la base), ttun belli d netta i d lsas n tugdut, n tlelli, n t…, n t…, n t…. Ikubar-agi ugin ad staɛeṛfen s tnekkit-nsen taqbaylit (identité kabyle), ugaden ad asen-semmin El-infiṣaliyun, ugaden ɣef  El-wiḥda El-waṭaniya, ugaden…, ugaden…, ugaden….Tugdi-agi tuɣal d lsas n tikta-nsen, alammi ttun belli ɣef tmurt n leqbayel i llan d imazanen/(les deputés).  Tamnaṭ-agi tuɣal-asen kan d taɛwint seg id-ttagwmen m’ara yilin fuden, mi sen-yekkes fad, zzin-as s waɛrur. Xas akken d iqbayliyen i llan, d arraw n tudrin,  maɛna  taqbaylit  suffeɣen-tt  seg wahilen-nsen, ulac win s yefkan azal-is, tutlayt tunṣibt ɣur-sen d tafransist akwed taɛrabt (Gar-t kan tamawt ɣer wulɣuyen nnsen/(Communiqués) akwed yesmilen nnsen n internet/(site internet)!), Warǧin sxedmen taqbaylit di leqdic-nsen. Maɛna mi d-yebweḍ lawan n tefranin yal yiwen deg-sen ad d-yas ad d-ifettu s teqbaylit i wakken ad iḥaz  ifran/(sentiements) n  weqbayli. Nilson mondela yena-d : « Parler à quelqu'un dans une langue qu'il comprend, c'est toucher son cerveau, mais lui parler dans sa langue maternelle, c'est toucher son cœur ». Ihi ikubar-agi (RCD, FFS, MPA, rnu-d ɣur-sen RND, FLN…) ttlaɛin aqbayli s teqbaylit-is akken kan ad aɣen ul-is. Am akken is-yenna  Wuccen i Uyaziḍ :  «  Ahh a ɛemmi benyaziḍṭ, ḥemleɣ-k rniɣ iman-iw !».

Tamurt n iqbayliyen tezder di tnifift n lḥif, n lxuf akwed rebrab. Ilmeẓyen ur ufin ara anda ara gren ixefawen-nsen akken ad rewlen i tillawt tettidir tmurt-nsen, ufan kan tifrat di tissit, leḥcawec akwed lehyuf-nniḍen. Tudrin ttidirent yiwet n teswiɛt ur yessefraḥen ara maḍi: Iberdan dermen, tajmaɛt iruḥ-as leqder-nni tesɛa zik, ilemẓiyen ḍaɛen, lakulat xuṣṣen, axeddim ulac, takwarḍa  tuɣ  di yal tama, ilmeẓyen ttnadin ḥaca tarewla, izenqan n temdinin fuḥen, imɛelmen n lluzinat rewlen…rtg. Ikubar-agi warǧin dduklen i temnaṭ-agi, yal wa ijebbed taduli s idis-is. Akken ugten ikubar i ugten wuguren, teḍra-y-aɣ am akken d-yenna yenzi: “Axxam yeččur d irgazen, maɛna ulac win id-yerran tiqit”.  Adabu azzayri yeḥkem ɣef temnaṭ-agi s lmut, ma d ikubar-agi ddan-asen di lebɣi, seɣzafen-asen amrar.  

Ikubar-agi (RCD, FFS, MPA…) d arraw n teqbaylit, am yal yiwen deg-nneɣ, d atmaten-nneɣ, nettidir yid-sen, snen uguren-nneɣ, nessen uguren-nnsen, d nukwni iten-yessawḍen s anda llan ass-a, maɛna ar tagara-y-agi bran i ṭbel deg waman, ttun taqbaylit-nni, ttun amennuɣ-nni, kecmen di lqaleb isen-yebna udabu, uɣalen ddan di lǧerra-s mebla ma ḥṣan, teḍra yid-sen am tmacahutt-nni « Aqcic d uɛeṭṭar ».

Garaneɣ kan ! Ur zmiren ara dɣa, ad skecmen taqbaylit di leqdic-nsen, di tɣiwanin i deg llan d imdebṛen ? Ur zmiren ara dɣa, ad d-awin, s tmusniwin sɛan, imɛelmen ad seftin tadrimt di tmurt n iqbayliyen? Ur zmiren ara dɣa ad xedmen “une alliance” gar-asen (ffs+rcd+mpa…) i wakken ad uɣalen d tisseɣlit i yeɛdawen n teqbaylit ? Nek ad d-iniɣ zemren, maɛna taɛdawt tuɣ-asen ulawen. Zemren maɛna medlent wallen-nsen. Zemren maɛna txuṣ-iten tmuɣli s lebɛid, ttmuqulen kan ɣer yixef  n tenzart-nsen. D wagi i d ugur-nsen, ur yelli d ayen-nniḍen.

Am akken is-yenna Lwennas : “(…), Ma yella wteɣ di gma ass-agi, tasa-w ur t-tugi bɣiɣ kan ad yefriwes(…)”. Taswiɛt-agi  iwen-d-gelmeɣ/(décrire) dagi d ayen yettidir weqbayli yal ass, labaɛda si tefsut taberkant n 2001 d asawen. Ikubar  n  temnaṭ-agi  amzun  ulac-iten, ur d-yegwri deg-sen ṛṛuḥ. Acuɣer warǧin gan tamsisit/(Alliance) gar-asen? Anda-tt teɣri nnsen ɣef liḥala n taɣlist/(sécurité) di tmurt n iqbayliyen? Acuɣer di lawan n tefranin kan id-ttuɣalen ɣer wegdud? Neɣ amakken is-yenna unaẓur “Nettru ɣef tegmatt, nukwni deg-s nettruẓu”

167 d aqbayli  i yemmuten di 2001, 71 d amdan i yettwakwren si 2007 d asawen, d luluf  n inelmaden, imejayen, imawlan n tedrimt akwed iselmaden i yefɣen tamnaṭ-agi akken ad idiren di lwilayat-nniḍen neɣ di lɣwerba. Taswiɛt qessiḥet, tillawt tesru-d irgazen, taqbaylit tezza tasa-s. Ass-agi tebḍa tasa d way turew, yir tikli n ikubar-nneɣ tegla s tin n imusnawen-nneɣ. Imesḥaf-nni ufan-aɣ abrid, zhir-nni  yuɣ idurar, tamurt tezder di tnifift n zman. Ar melmi ara temlil tasa d way turew? Ar melmi ad d-yili wemtawa ger merra iɣalen isartanen/(forces politiques) n tmurt n iqbayliyen, akken ad d-heggin asenfar amsiher (Projet commun) i temnaṭ-agi? Ar melmi….? Ar melmi…? Ar melmi…?

Axxam zzin-as izerman,
Lufan ǧan-t yettṛejṛij
Dda Meẓyan yezxuxem di l’APN,
Cnu-t! ad yecḍaḥ wuɛwij…!

Rubriques : 

Viewing all articles
Browse latest Browse all 2276

Trending Articles